تاریخچه روابط عمومی در ایران و جهان

تاریخچه روابط عمومی:

از سال ۱۹۰۰ میلادی که اداره تبلیغات بوستون آمریکا به عنوان اولین شرکت روابط عمومی درخان تأسیس گردید تا به امروز صدها و هزاران انجمن، دفتر روابط عمومی درجهان بویژه در کشورهای صنعتی و غربی تأسیس شده است.

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- از سال ۱۹۰۰ میلادی که اداره تبلیغات بوستون آمریکا به عنوان اولین شرکت روابط عمومی درجهان تأسیس گردید تا به امروز صدها و هزاران انجمن، دفتر روابط عمومی درجهان بویژه در کشورهای صنعتی و غربی تأسیس شده است و هر روز با گذشت زمان این علم و هنر حالت تخصصی تری در حوزه های مختلف به خود گرفته و به فعالیت و اثر بخش خویش مشغول است در کشور ما ایران نیز روابط عمومی با بیش از نیم قرن فعالیت در سالهای اخیر با برگزاری چندین کنفرانس بین المللی معتبر ایجاد موسسات علمی و تحقیقاتی، چاپ و انتشار و دهها و صدها فعالیت دیگر جایگاه نسبتاً مناسبی درجامعه پیدا کرده است. اصطلاح”روابط عمومی“ برای نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در نوشته های اداره اتحادیه راه آهن ایالات متحده بکار برده شد و در دهه اول قرن بیستم نخستین دفاتر روابط عمومی در مؤسسه های این کشور ایجاد گردید.
در سال ۱۹۰۶ اولین شرکت خصوصی که تنها خدمات روابط عمومی را به مشتریـان خود ارایه می‌کرد، بوجودآمد. نخستین شرکت روابط‌عمومی‌ توســط ”ایوی‌لی“ فارغ التحصیل دانشگاه پرنیسون و خبرنگار اقتصادی در شهر نیویورک تأسیس شد. پس از این شرکت مؤسسه های دیگر نیز به تأسیس دفاتر روابط عمومی اقدام کردند و روابط عمومی به عنوان یک حرفه به وجود آمد و شناخته شد.

روابط عمومی در ایران
در سال ۱۳۲۲ شمسی با تصویب هیأت وزیران، اداره یی به نام “اداره کل انتشارات و تبلیغات” تشکیل شد که وظیفه اصلی آن بیشتر در جهت انتشارات وتبلیغات درآن زمان بود.
روابط عمومی در ایران هم اکنون حدود 71 سال دارد.
اولین روابط عمومی در سال ۱۳۲۷ شمسی از طرف شرکت نفت در ایران به وجود آمد. بدین ترتیب شرکت ملی نفت ایران به وجود آورنده اولین تشکیلات روابط عمومی درایران است. تا این که به موجب لایحه قانونی مصوب هشتم فروردین ماه ۱۳۴۳ شمسی، وزارت اطلاعات تشیل شد و بعد از تأسیس وزارت اطلاعات در اواخر دهه چهل این وزارتخانه به مسأله روابط عمومی اهمیتی جدی داد و برای شروع، سازمان روابط عمومی صنعت نفت با تشکیلاتی دولتی، پس از مدتی تغییراتی کلی در روابط عمومی دولتی در وزارت اطلاعات انجام شد.
در سال ۱۳۴۸ شمسی به پیشنهاد وزارت اطلاعات وجهانگردی و تصویب هیأت وزیران، نام دفتر های اطلاعات و انتشارات درکلیه وزارتخانه ها و سازمان های دولتی و وابسته به دولت به اداره “اطلاعات و روابط- عمومی” تغییر نام یافت.
اداره های روابط عمومی وزارتخانه ها و مؤسسه های دولتی در عین این که فعالیت مستقل داشتند ولی از نظر سیاسی عموم فعالیت های خود را با یک اداره کل در وزارت اطلاعات و جهانگردی به نام شورای اطلاعات و انتشارات روابط عمومی هماهنگ می ساختند و رییس یا مدیران کل روابط عمومی وزارتخانه ها و مؤسسه های دولتی با تأیید وزارت اطلاعات به این سمت برگزیده می شدند.
در سال ۱۳۶۳ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سیمناری را با شرکت روابط عمومی ها در تهران برگزار کرد که در واقع زیربنای حرکت روابط عمومی را برای تجدید حیات آن پی ریزی کرد. در حال حاضر رشته روابط عمومی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاههای علمی ـ کاربردی تدریس می شود و ادارات کل روابط عمومی وزارتخانه ها و مؤسسات در مراکز استان نیز اقدام به تشکیل دوره های آموزشی روابط عمومی برای کارمندان خود کرده اند. ازسال ۱۳۶۸ نیز سازمان اموراداری و استخدامی کشور آیین‌نامه کاری دفاتر روابط عمومی را تصویب کرده است.

روابط عمومی و امور بین الملل
شاید در کشور با اداراتی که نام "روابط عمومی و امور بین الملل" برای خود برگزیده اند مواجه شده اید. روابط عمومی بین المللی یکی از وظایف سازمانهای بین المللی به شمار می رود.
بطور مثال دفتر اطلاعات سازمان ملل متحد که مقر آن در نیویرک است، روابط عمومی را از راه روابط خارجی، مطبوعاتی، انتشارات، روش های سمعی و بصری و بیانیه های مطبوعاتی در چارچوب تلاش برای تفاهم بهتر سازمان ملل، اجرا می کنند. یا در اروپا، از روابط عمومی به عنوان وسیله ای برای تقویت وحدت اروپا و تلاش برای ازایش تفاهم بین الملل اروپایی استفاده شد.
اما روابط عمومی در آمریکا چیزی فراتر از روابط عمومی در سایر کشورهاست.
به عنوان نمونه تحقق اهداف سیاسی خارجی آمریکا، یا مثبت جلوه دادن اقدامات دخالت جویانه آمریکا در سایر کشورها و همچنین گزارشی از تغییر و تحولات سایر مناطق هدف و راه های مقابله با آن از وظایفی است که برنامه ریزی آن به بنگاه های روابط عمومی آمریکا سپرده شده و از طریق شورای امنیت ملی گزارش های آن به رییس جمهور آمریکا ارایه می شود.
از سال ها پیش نقش روابط عمومی بین المللی پررنگ شد. در ایتالیا انجمن دگرگون سازی روابط عمومی در سال ۱۹۵۴ تاسیس شد تا تغییرات اساسی در کارهای روابط عمومی انجام پذیرد.
این انجمن بعدها به FERPI یا اتحادیه روابط عمومی های ایتالیا (the Italian Federation of Public Relations) تغییرنام یافت. در بلژیک، انجمن روابط عمومی در سال ۱۹۵۳ با هدف توسعه و تقویت نقش روابط عمومی تاسیس شد.

● کنفدراسیون متخصصان روابط عمومی اروپا (European Public Relations Confederation (CERP
در سال ۱۹۵۹ با مشارکت کشورهای بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا و هلند به منظور ایجاد ارتباط، تبادل نظر و همکاریهای متقابل بین المللی میان انجمن های روابط عمومی اروپا و اعضای آن در سراسر جهان تاسیس شد.

پیدایش روابط عمومی نوین درجهان

اصطلاح روابـط عمومی به مفهوم کنونی نخستین بـار در سال1897 در سالنامه یـک مؤسسه راه آهن آمریکا مطرح شد و فعالیت آن بـه شکل کنونی اززمانی آغاز شد که مؤسسه های اقتصادی ودولتها افکارعمومی رادرسرنوشـت خود مؤثردانسته ودریافتند که فقط ازطریق روابط عمومی است که می توان اذهان عمومی را مجذوب کرده و به فعالیت خود رونق بخشند. در سال 1964 میلادی فاینانشنال تایمز از(روابـط عمومی) به عنوان صنعتی بـزرگ نام بـرد .

هم اکنون روابط عمومی بویژه دررشتـه هایی مانندعلوم اجتماعی و مدیریـت مقام والایی کسب نموده وبـه عنوان یکی از شعب تخصصی علوم اجتماعی در دانشگاهها تدریس می شود. هرچند روابط عمومی پیشینه ای به اندازه کل تاریخ دارد اما ابزارهایی که در این جهت مورد استفاده قرارگرفته شاهد تغییر وتحولاتی عمیق بوده است .بخصوص بعد از جنگ جهانی اول تـوجه خاصی به روابط عمومی علمی شد ودر سالهای بـعد از جنگ دوم جهانی به این اهمیت افزوده شد .

با نگاهی اجمالی بـه تاریخ روابط عمومی می توان گفت :

آغازروابـط عمومی بـه شکل سیستماتیک در سالهای 1900 به بعد شکل گرفت . مرحله اول از 1900 تا 1914 میلادی بود ودراین سالها از یـک سو فساد ماموران مقامات دولتـی آمریکا موجب شد که جامعه درصدد رسوایی آنها بر آید و از سوی دیـگر سازمانها ومؤسسات تلاش می کردند با انتشار مطـالبی در روزنامه ها اعمال واقدامات خود را در نـظرمردم بـا آب و تاب بیشتـری منعکس نمایند .

مرحله دوم به سالهای 1918-1914 میلادی بر می گردد ، دراین سالها دولت آمریکا درگیر مسائل جنگ جهانی اول بـود وسعی می کرد تا مقاصدجنـگی وخواستهای خودراتوسط روابـط عمومی مرتبط با مردم قراردهد .

مرحـله سوم دوره تـکامل روابـط عمومی در آمریکا بـه شـمارمی رود و بـه سالـهای 1929 – 1918 برمی گردد . در ایـن سالها مؤسسات صنعتی بـرای معرفی خود بـه انتشار مطالب وسیـع ، گسـترده و دامنه داری دست زدندزیرا برای آنها در جنگ اول به اثبات رسیده بود که ارائه مطالب درباره موضوعی خاص درصورتی که از روی واقع بینی و بصیرت باشد افکار عمومی را تغییر داده و درجهت مثبت یا منفی سوق می دهد .

( لیوی لی )خبرنگار اقتصاد مطبوعات آمریکا نخستین کسی بـود که دفتر روابط عمومـی را به شیوه نوین امروزی درشهر نیویورک درسال 1906 تاسیس کرد وازهمین روبـه پـدر روابط عمومی درسراسرجهان معروف است واصول تکنیکی راکه امروزه کارشناسان روابط عمومی بـه کار می بـرند ابداع نمود واعتماد داشت تبلیغ و انتشار مطالب درباره شخص یـا سازمانی در صورتی کـه با عمل صحیح تایید و پشتیبانی نشود بی فایده خواهد بود .

انجمن جهانی روابط عمومی

درسال 1955 به منظور برقراری ارتباط بین دست اندرکاران وعلاقمندان روابـط عمومی درسطح جهان و بـاهدف توسعه و پیشرفت ایـن رشته و ایجاد نهادهای بین المللی وتخصصی برای هماهنگی تـلاش ها وتبادل تجارب بین همه کارگزاران روابط عمومی درسطح جهانی واز میـان برداشتن مشکلات و موانع آن وتلاش برای افزایش اهمیت ، ضرورت وجایگاه روابط عمومی در تحقق اهداف مدیران وسازمان ها،انجمن تخصصی به نام ( انجمن جهانی روابط عمومی ) بوجود آمد.

این سازمان جهانی تاکنون بـه عنوان فراگیرترین واثرگذارتریـن سازمان حرفه ای وتخصصی روابط عمـومی درسطح جـهان شناخته می شود و بـا فعالیت ها و اقدامات گوناگون درتوسـعه وتکامل ایـن رشته بسیار مؤثر بوده است .

تلاش های این سـازمان جهانی در طول 46 سال عمر خود باعث شده است فعالیت های روابط عمومی از سوی مدیـران به عنوان اقدامات مدیریتـی حساس ، پراهمیت و ضروری شناخته شده و عملـکردها درسطح کارشناسانه ترین ، مطلوب تر و نوآورانه تری انـجام گیرد.وافق های تازه تری پیش روی آن به نسبت سایر عرصه های مدیریت گشوده شود.

کنگره جهانی روابط عمومی

کنـگره جهانی روابط عمومی هرسه سال یـک بار در یکی از کشورهای جهان از سوی انجـمن جهانـی روابط عمومی، انجمن های قاره ای، ملی و مؤسسات روابط عمومی با شرکت صدها کارشناس ، استاد و پژوهشگر روابط عمومی تشکیل می شود.

در این کنگره روندها وچشم اندازهای آینده روابط عمومی ومسائل و مشکلات جهانی، قاره ای و ملی آن مورد تـوجه و تجزیه و تحلیل قرار مـی گیرد و سمت و سو وافق های حرکت روابط عمومی توصیه و ترسیم می شود.

در حقیقت اقدامات این کنـگره و مسابقه دوسالانه جهانی روابط عمومی مکمل یکدیگر می باشند و ازتلاشهای توسعه بخشی روابط عمومی است‌که ازسوی انجمن جهانی روابط عمومی درکنار سایر فعالیت های این انجمن صورت می‌گیرد .

تاکنون پانزده کنگره جهانی روابط عمومی در پنج قاره جهان برگزار شده است.